Mae ASH Cymru wedi annog Llywodraeth Cymru i ddilyn yn ôl troed Lloegr ar ôl i gynigion i roi diwedd ar ysmygu erbyn 2030 gael eu cyhoeddi.
O dan y cynllun sydd wedi’i gynnwys ym Mhapur Gwyrdd Atal y Llywodraeth, byddai pob ysmygwr sy’n cael ei dderbyn i’r ysbyty yn cael cynnig help i roi’r gorau iddi. Mae’r papur yn cynnig codi refeniw i gefnogi gwasanaethau rhoi’r gorau i ysmygu a fyddai’n canolbwyntio ar y grwpiau hynny sydd â’r angen mwyaf. Mae’n amlygu’r rôl y gall technoleg ei chwarae wrth ddarparu cymorth wedi’i bersonoli â ffocws.
Mae’r papur hefyd yn cynnig gosod terfyn ar y diwydiant tybaco i wneud tybaco mwg wedi darfod erbyn 2030 fel y byddai ysmygwyr yn rhoi’r gorau iddi neu’n symud i gynhyrchion llai peryglus fel e-sigaréts yn lle hynny.
Mae ASH Cymru yn cefnogi’r cynigion hyn ac yn credu y byddai cefnogaeth gref i weithredu tebyg yng Nghymru. Yn ôl ei arolwg diweddaraf gan YouGov ar agweddau tuag at reoli tybaco yng Nghymru, byddai 68% o oedolion Cymru yn cefnogi camau newydd gan y llywodraeth i leihau cyfraddau ysmygu i lai na 5% erbyn 2035. Yn y cyfamser, mae 47% o oedolion Cymru yn teimlo nad yw’r llywodraeth yn gwneud digon i lleihau nifer yr achosion o ysmygu yng Nghymru.
Targed Llywodraeth Cymru yw lleihau ysmygu i 16% o’r boblogaeth erbyn 2020 fel rhan o’i Gynllun Gweithredu Rheoli Tybaco.
Dywedodd Suzanne Cass, Prif Swyddog Gweithredol ASH Cymru:
“Rydym yn llwyr gefnogi’r targed uchelgeisiol hwn i ddileu ysmygu yn Lloegr yn 2030 a chredwn y dylem ymdrechu i gyflawni’r un nod yma yng Nghymru.
“Mae mynd i’r afael ag ysmygu wedi dod yn flaenoriaeth allweddol i lywodraeth y DU ac mae yna ymdeimlad newydd o frys o ran y mater y gobeithiwn y bydd yn creu cyfleoedd i ddarparu atebion arloesol i leihau ysmygu.
“Yma yng Nghymru mae ysmygu yn lladd tua 5,388 o oedolion bob blwyddyn ac mae’n costio £ 302 miliwn y flwyddyn i GIG Cymru. Mae’n achosi anghydraddoldebau iechyd amlwg ledled y wlad, gan daro ein cymunedau mwyaf difreintiedig yr anoddaf.
“Rydym yn gwybod pa mor heriol yw hi i gyrraedd ysmygwyr, gyda 17% o’r holl oedolion yng Nghymru yn parhau i ysmygu, er bod cymorth rhoi’r gorau i ysmygu ar gael yn eang gan Help Me Quit. Ac, er gwaethaf ymdrechion ar y cyd i godi ymwybyddiaeth o’r niwed i ysmygu ymysg pobl ifanc, mae 9% o bobl ifanc 11 i 18 oed yng Nghymru yn parhau i ysmygu bob wythnos o leiaf.
“Bydd Cymru’n dod yn genedl ddi-fwg dim ond os darperir cymorth rhoi’r gorau i ysmygu arloesol ac wedi’i dargedu ar gyfer yr oedolion a’r bobl ifanc hynny sydd ei angen fwyaf, fel rhentwyr cymdeithasol, pobl sy’n profi problemau iechyd meddwl a’r rhai sy’n byw yn ein cymunedau tlotaf.”
Aeth ymlaen i ddweud bod yn rhaid i unrhyw gynllun i fynd i’r afael â nifer yr achosion o ysmygu fynd law yn llaw ag ymdrechion i fynd i’r afael â thybaco anghyfreithlon, sy’n cael ei werthu am brisiau arian poced ledled Cymru, gan danseilio polisi rheoli tybaco a chaniatáu i ysmygwyr mewn cymunedau difreintiedig barhau i ysmygu.
“Mae tybaco anghyfreithlon yn her fawr sy’n ein hwynebu yma yng Nghymru, sef 15% o’r holl werthiannau tybaco yn y wlad ar hyn o bryd. Rhaid i unrhyw ymdrechion i atal ysmygu gael eu hategu gan gamau gorfodi cadarn i atal tybaco anghyfreithlon rhag tanseilio mesurau rheoli tybaco y llywodraeth. ”
